Ciąża pozamaciczna, czyli ektopowa, to zagnieżdżenie zarodka i rozwój płodu w nieprawidłowym miejscu. Bardzo ważne jest jej szybkie zdiagnozowanie i podjęcie odpowiedniego leczenia. Zaniechanie powoduje powikłania groźne dla życia matki.

Co to jest ciąża pozamaciczna?

Ciąża pozamaciczna to patologiczny stan. Występuje u około 2 procent kobiet w ciąży. W prawidłowo przebiegającym procesie zapłodniona komórka jajowa wędruje jajowodem do macicy, gdzie następuje proces implantacji, czyli zagnieżdżenia się zarodka.

W przypadku ciąży pozamacicznej dochodzi do rozwoju jaja płodowego poza jamą macicy, wyjaśnia Karolina Kozmowska-Cepiga lekarz ginekolog położnik.

Poza macicą, czyli gdzie?

Najczęstszą lokalizacją ciąży pozamacicznej jest jajowód, a konkretnie bańka jajowodu. Rzadsze lokalizacje to cieśń, strzępki jajowodu. Może także być jajnik, zwłaszcza kiedy mówimy o ciążach, które są wynikiem rozrodu wspomaganego. Poza tym ciąża (pozamaciczna) może być brzuszna i szyjkowa", mówi lekarka.

W ostatnich latach rośnie też liczba cięć cesarskich. Warto zwrócić uwagę na odległe powikłania po cięciu, czyli rozwój ciąży pozamacicznej w bliźnie po cięciu cesarskim. Nie jest to duży odsetek ciąż. Szacuje się, że jest to około 0,15 procent, tłumaczy Karolina Kozmowska-Cepiga.

Objawy ciąży pozamacicznej

Ciąża rozwijająca się prawidłowo, jak i pozamaciczna mogą mieć pewne objawy wspólne. To zahamowanie krwawienia miesiączkowego. Ale na tym w zasadzie kończą się podobieństwa. Ciąża pozamaciczna powoduje szereg objawów, po których wystąpieniu kobieta powinna udać się jak najszybciej do swojego lekarza.

Niepokojące krwawienia i ból

W przypadku ciąży pozamacicznej bardzo częstym objawem jest plamienie, a nawet krwawienie z dróg rodnych. Pojawiają się dolegliwości bólowe podbrzusza, wyjaśnia lekarz Karolina Kozmowska - Cepiga.

Poziom beta HCG

U każdej kobiety, która wstępnie potwierdziła testem ciążę, ważne jest monitorowanie parametrów biochemicznych, oznaczenie beta HCG. W przypadku ciąży prawidłowej wartości (beta HCG) podwajają się o około 50 - 60 procent co 48 godzin. Jeśli ciąża jest pozamaciczna, a pacjentka monitoruje wysokość beta HCG systematycznie, to zauważy wtedy, że ten poziom nie będzie tak regularnie, idealnie się podwajał. Również poziom progesteronu jest obniżony - mówi lekarka.

Błędny obraz w badaniu USG

Jeśli wykonujemy u pacjentki na wczesnym etapie ciąży badanie USG, to widzimy, że wewnątrz jamy macicy nie ma pęcherzyka płodowego. Natomiast w obrębie przydatków pojawia się owalna struktura naśladująca swoim kształtem prawidłowo rozwijający się pęcherzyk ciążowy. W ciąży pozamacicznej bardzo często obserwujemy gromadzący się w zatoce Douglasa płyn -  tłumaczy Karolina Kozmowska - Cepiga.

Ciąża pozamaciczna. Zagrożenie życia kobiety

W przypadku ciąży pozamacicznej, tej jajowodowej, może dojść do tak zwanego poronienia trąbkowego. Nie mniej jednak, jeśli dojdzie do gromadzenia się krwi, może dojść do zapalenia otrzewnej, do wstrząsu hipowolemicznego i jest to nasilający się stan. Jest zagrożeniem dla pacjentki, bezpośrednim stanem zagrożenia życia pacjentki, jeżeli dojdzie do pęknięcia jajowodu - mówi lekarka.

Postępowanie u takich pacjentek to najczęściej hospitalizacja i farmakoterapia. Część pacjentek jest leczona za pomocą laparoskopii, usuwana jest sama ciąża umiejscowiona w jajowodzie, bądź dochodzi do resekcji jajowodu.    

Ryzyko ciąży pozamacicznej. Co je zwiększa?

Infekcje i zabiegi

W wywiadzie zwracamy uwagę, czy pacjentka przebyła w przeszłości jakieś infekcje dróg rodnych miednicy mniejszej. Przede wszystkim zakażenie chlamydią, to jest czynnik ryzyka. W wywiadzie często pacjentki zapominają, że w dzieciństwie usuwany był wyrostek robaczkowy - wyjaśnia ginekolog. Wszelkie zabiegi w obrębie miednicy mniejszej, po których mogą powstawać zrosty, niedrożności w obrębie jajowodu są także czynnikiem ryzyka.

Już raz przebyta ciąża pozamaciczna

Ryzyko ciąży pozamacicznej zwiększa się, jeśli pacjentka ma już za sobą taką ciążę. Jeżeli już raz doszło do rozwoju ciąży w obrębie jajowodu, to ryzyko statystycznie jest podwyższone, jeśli ten jajowód został zatrzymany - tłumaczy lekarka.  

Konsultacja merytoryczna

lek. Karolina Kozmowska-Cepiga - ginekolog położnik

Absolwentka Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum UJ. Na co dzień pacjentów przyjmuje w Intima Clinic w Krakowie. Zainteresowania oraz praca zawodowa skupiają się głównie wokół patologii ciąży, położnictwa oraz diagnostyki ultrasonograficznej.