Nowe badania historyczne potwierdzają, że wbrew obiegowym opiniom słowo "pizza" nie pochodzi z Neapolu, ale z portowego miasta Gaeta w środkowych Włoszech. To tam w archiwum katedry przechowywany jest dokument z maja 997 roku, w którym znajduje się ta nazwa.
Pochodzeniem słowa "pizza" zainteresował się włoski historyk Giuseppe Nocca, specjalizujący się w dziejach kultury odżywiania. Podczas prac badawczych ustalił, że z etymologicznego punktu widzenia miejscem narodzin słowa "pizza" był młyn nad rzeką Garigliano, która oddziela Lacjum od regionu Kampania na południu Italii.
Dowodzić tego ma właśnie znany już wcześniej, spisany po łacinie dokument notarialny z końca X wieku dotyczący lokacji młyna. Na mocy tego aktu młynarz miał obowiązek składać właścicielowi ziemi, na której stał młyn, oraz jego dziedzicom daninę w postaci między innymi "12 pizz" dwa razy w roku.
Ustalenia dotyczące pierwszego udokumentowanego zapisu słowa "pizza" potwierdził inny włoski historyk Angelo Forgione, który również uważa akt notarialny z Gaety za fundamentalny dokument w dziejach włoskiego przysmaku. Ale, jak zauważył, to Platon pierwszy dokładnie opisał ucztę, której podstawą był wypiek będący prymitywną wersją pizzy. To zaś znaczy, stwierdza Forgione, że pizza znana była w basenie Morza Śródziemnego już około 600 roku przed naszą erą.
Zauważa się, że swoistym pocieszeniem dla tych, którzy wolą być zwolennikami neapolitańskiego pochodzenia pizzy, jest to, że wszyscy badacze jej historii zgadzają się co do tego, że w obecnej, najbardziej klasycznej formie z mozzarellą, narodziła się właśnie w mieście pod Wezuwiuszem.
(mpw)
